«Η πραγματική γενναιοδωρία απέναντι στο μέλλον συνίσταται στο να δώσεις τα πάντα στο παρόν».
Μαχάτμα Γκάντι
Γι’ αυτό λοιπόν είναι επιτακτική η ανάγκη να αντιστραφεί αυτή η καταστροφική πορεία, που οδηγεί στη διάλυση της πραγματικής οικονομίας, στην κοινωνική αποσάθρωση και, εν τέλει, σε ανυπολόγιστη ανθρωπιστική καταστροφή. Ναι, χρειαζόμαστε επειγόντως ανάπτυξη. Αλλά μια ανάπτυξη που θα στηρίζεται στην αύξηση της παραγωγικότητας της πραγματικής οικονομίας και όχι σε φούσκες και «ενέσεις ρευστότητας» που οδηγούν σε αύξηση της κατανάλωσης και του δανεισμού.
Μια ανάπτυξη που θα βασίζεται στην εκμετάλλευση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Ελλάδας, στην πολιτιστική μας ιδιαιτερότητα αλλά και στην ιδιοσυγκρασία του ελληνικού λαού. Δεν χρειάζεται –και ούτε θέλουμε– να γίνουμε «Γερμανοί».
Προχθές καθώς καθόμουνα σε μια καρέκλα περιμένοντας τη σειρά μου σε μια κοσμοδαιμονική ελληνική δημόσια υπηρεσία, έκανα κάποιες σχετικές σκέψεις (για το πώς θα μπορούσε να επανεκκινηθεί η ελληνική οικονομία) τις οποίες και σημείωσα στο σημειωματάριο μου. Δεν είμαι κανένας οικονομολόγος ή τεχνοκράτης, γι’ αυτό και συγχωρέστε με εκ των προτέρων για την ενδεχόμενη αφέλεια ορισμένων σκέψεων μου. Παρόλα αυτά πήρα το θάρρος να σας τις εκθέσω εν συντομία, γιατί είναι καλό να παράγουμε διαρκώς ιδέες –άσχετα αν δεν μπορούν να εφαρμοστούν άμεσα– στην «αχαρτογράφητη ζώνη» που διανύουμε. Έχουμε λοιπόν και λέμε…
● Άμεση διαγραφή ή «κούρεμα» και των ιδιωτικών χρεών στην Ελλάδα σε ποσοστό τουλάχιστον κατά 53,2% (ή 75% σε «πραγματικές θέσεις»). Μιλάμε για τα χρέη που έχουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις προς τις τράπεζες, που με τα περιορισμένα τους πλέον εισοδήματα δεν μπορούν ούτως ή άλλως να εξυπηρετήσουν. Δεν κατάλαβα, αφού το κράτος το έκανε ήδη για τον εαυτό του, εμείς ο λαός, οι φορολογούμενοι, τα «υποζύγια», που αιμοδοτούμε συνεχώς το κράτος γιατί να μην μπορέσουμε να το διεκδικήσουμε; Δεν είναι η λύση του προβλήματος, αλλά τουλάχιστον μια «ανάσα».
● Άμεση διαγραφή ή «κούρεμα» και των ιδιωτικών χρεών στην Ελλάδα σε ποσοστό τουλάχιστον κατά 53,2% (ή 75% σε «πραγματικές θέσεις»). Μιλάμε για τα χρέη που έχουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις προς τις τράπεζες, που με τα περιορισμένα τους πλέον εισοδήματα δεν μπορούν ούτως ή άλλως να εξυπηρετήσουν. Δεν κατάλαβα, αφού το κράτος το έκανε ήδη για τον εαυτό του, εμείς ο λαός, οι φορολογούμενοι, τα «υποζύγια», που αιμοδοτούμε συνεχώς το κράτος γιατί να μην μπορέσουμε να το διεκδικήσουμε; Δεν είναι η λύση του προβλήματος, αλλά τουλάχιστον μια «ανάσα».
● Άτοκα μικροδάνεια προς κάθε Έλληνα πολίτη με χαμηλά ή χωρίς εισοδήματα. Να εγγυηθεί το Κράτος και να χορηγήσει σε κάθε Έλληνα πολίτη που έχει κάτω των 15.000 ευρώ εισόδημα το χρόνο, ένα άτοκο μικροδάνειο της τάξης των 1.000 ευρώ, απ’ το οποίο μπορεί να παίρνει μόνον 100 ευρώ τη βδομάδα. Μην το γελάτε. Υπάρχουν Έλληνες αυτή τη στιγμή που δεν έχουν να φάνε. Δεν έχουν λεφτά ούτε για ένα εισητήριο για να επιστρέψουν στις ιδιαίτερες πατρίδες τους ή για να πάνε κάπου να βρουν δουλειά ή για να αγοράσουν μικροεμπορεύματα από τα οποία μπορούν να βγάλουν μεροκάματο. Δώσε ένα εκατόευρω σ’ ένα φτωχό Έλληνα και του δίνεις μια ευκαιρία. Το δάνειο θα είναι άτοκο και θα επιστραφεί στο κράτος σε βάθος χρόνου μέσω της εφορίας. Η επιβάρρυνση στο κρατικό προϋπολογισμό θα είναι λιγότερη από τα πιθανά έξοδα που θα προκύψουν αν δεν αποφευχθεί μια ευρύτερη ανθρωπιστική καταστροφή.
● Άμεση στροφή στην Ανταλλακτική Οικονομία. Ναι, το «κίνημα της πατάτας» να βρει μιμητές παντού. Αλλά να μην πληρώνει ο κόσμος τις όποιες «πατάτες» χρειάζεται, αλλά να τις ανταλλάσει με δικά του προϊόντα ή υπηρεσίες. Στην Αγγλία των αρχών της δεκαετίας του 1980 οι μακροχρόνια απεργούντες ανθρακωρύχοι για να επιβιώσουν είχαν εφεύρει τα LETS (Local Exchange Trading Systems).Αντάλλασαν προϊόντα και υπηρεσίες χωρίς χρήματα. Μου δίνεις πατάτες, σου δίνω ξύλα. Μου επισκευάζεις το καζανάκι του μπάνιου, κάνω ιδιαίτερο μάθημα στο παιδί σου. Πρόκειται αλληλοδωρεές. Χωρίς χρήματα και ασφαλώς χωρίς φόρους για το κράτος. Το κράτος μπορεί να χάνει κάποια έσοδα, αλλά κερδίζουν οι πολίτες.
● Αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου. Τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, αέριο κ.α.) είναι βρώμικα, αντιπεριβαλλοντικά, αναποτελεσματικά, περιορισμένα και πανάκριβα. Επειδή χρειαζόμαστε ενέργεια για να λειτουργήσουμε, πρέπει να ριχτούμε στην αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Φωτοβολταϊκά σε κάθε στέγη και ανεμογεννήτριες παντού! Ο ήλιος και ο αέρας είναι εξαιρετικά γενναιόδωροι στην Ελλάδα. Κάθε σπίτι κι ένα μικρό «εργοστάσιο» παραγωγής ενέργειας. Μπορούμε να μην έχουμε καμία εξάρτηση από τη ΔΕΗ; Να μην μπορεί να μας «κόβει το ρεύμα» όποτε θέλει; Ναι μπορούμε. Και θα γλιτώσουμε χρήματα και θα προστατεύσουμε το περιβάλλον μας.
●Αξιοποίηση όλων των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της ελληνικής οικονομίας (επιγραμματικά).
– Ο Τουρισμός είναι πράγματι η «βαριά βιομηχανία» μας. Να βάλουμε στόχο την προσέλκυση 30 εκατομμυρίων τουριστών ως το 2030. Σε κάθε Έλληνα να αντιστοιχούν τρεις τουρίστες. Γι’ αυτό ο τουρισμός στην Ελλάδα να είναι μαζικός και ταυτόχρονα ποιοτικός και εναλλακτικός, Τουρισμός όχι μόνο το καλοκαίρι αλλά και όλη τη διάρκεια του έτους. Υπάρχουν όσοι εν δυνάμει τουριστικοί προορισμοί θέλετε. Για παράδειγμα αστικός τουρισμός: Η Θεσσαλονίκη π.χ. είναι ιδανικός προορισμός για «διακοπές του Σαββατοκύριακου» κ.α.
– Διαμετακομιστικό εμπόριο και άξονες μεταφορών. Η Ελλάδα έχει την ιδανική γεωπολιτική θέση για κάτι τέτοιο. Διαθέτει ναυτιλία, αλλά και λιμάνια: ο Πειραιάς και η Θεσσαλονίκη μπορούν να αναδειχθούν σε πύλες εισόδου-εξόδου εμπορεύμάτων προς όλη την κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Το μόνο που χρειάζεται είναι εκσυγχρονισμός, επεκτάσεις και logistics.
– Αγροτική βιομηχανία με brand names, επανίδρυση συνεταιρισμών και πιστοποίηση των ελληνικών βιολογικών προϊόντων.
– Ιχθυοκαλλιέργειες και θαλασσοκαλλιέργειες (π.χ. μύδια κ.α.), όπου είναι εφικτό. Ο κόσμος πεινάει για τέτοιου είδους πρωτεϊνες. Η ζήτηση θα αυξηθεί εκθετικά τα επόμενα χρόνια. Μπορούμε να εξάγουμε ψάρια και θαλασσινά. Διαθέτουμε άλλωστε 14.000 χλμ. ακτών. Δεν θα μας βλάψει να αξιοποιήσουμε ένα μικρό μέρος τους για ιχθυοκαλλιέργειες.
– Παραγωγή ενέργειας από τον Ήλιο. Ναι, είμαι υπέρ του «Σχεδίου Ήλιος». Γιατί το Δημόσιο να μην εξασφαλίσει για τα επόμενα 25 χρόνια έσοδα ύψους 80-100 δισεκατομμυρίων ευρώ, από μια πηγή ενέργειας που μας έρχεται δωρεάν; Αν μη τι άλλο θα ελαφρυνθεί το ελληνικό δημόσιο χρέος χωρίς να μπουν νέοι φόροι σ’ εμάς και στα παιδιά μας. Να «φορολογήσουμε» τον Ήλιο! Θα καλύψουμε έτσι και τις δικές μας ενεργειακές ανάγκες και θα πουλάμε «πράσινη ενέργεια». Αυτή είναι μια πραγματική επένδυση στο μέλλον.
– Εξειδικευμένες βιομηχανίες φαρμακευτικών, ηλεκτρικών (π.χ. φωτοβολταϊκά) και έξυπνων καταναλωτικών ειδών. Κακά τα ψέματα δεν μπορούμε να στήσουμε στην Ελλάδα γιγαντιαίες αυτοκινητοβιομηχανίες, όπως στη Γερμανία, ούτε και θέλουμε «μισθούς Σλοβακίας» για να δουλεύουμε σ’ αυτές. Αντίθετα μπορούμε να αποκτήσουμε κάποιες εξειδικευμένες μικρομεσαίες βιομηχανίες, που θα βασίζονται στην εξειδίκευση και στην ποιότητα τους. Το εργατικό δυναμικό της Ελλάδα είναι μορφωμένο, ειδικευμένο και μπορεί να στηρίξει κάτι τέτοιο.
– Υπηρεσίες Υγείας. Η Ελλάδα είναι, μετά την Κούβα, η χώρα με τους περισσότερους γιατρούς ανά χίλιους κατοίκους. Ας τους εκμεταλλευτούμε. Στη χώρα μας υπάρχουν πολλές ιδιωτικές κλινικές που μπορούν να «εισάγουν» ασθενείς απ’ όλο τον κόσμο. Όχι μόνο εξωσωματική γονιμοποίηση, πλαστική χειρουργική και τέτοια, αλλά οργανωμένες υπηρεσίες υγείας σε όλο το φάσμα. Από φυσιοθεραπεία μέχρι ομοιοπαθητική και θεραπευτικά βότανα. Είμαστε η πατρίδα του Ιπποκράτη. Θα μας εμπιστευτούν, ειδικά αν προσφέρουμε υπηρεσίες ποιότητας σε ανταγωνιστικές τιμές. Εξαλλου το κλίμα και η φύση της Ελλάδας είναι ιδανική για την ανάρρωση ενός ασθενούς.
– Υπηρεσίες Εκπαίδευσης. Ως τώρα η Ελλάδα ήταν η κατεξοχήν χώρα εξαγωγής φοιτητών σε όλη την Ευρώπη. Δεν νομίζετε πως είναι καιρός να αντιστραφεί αυτό και να αρχίσουμε να «εισάγουμε» φοιτητές (και μαζί τους συνάλλαγμα), όχι μόνον από την Ευρώπη, αλλά από παντού γύρω μας; Φοιτητές που θα σπουδάζουν σε κρατικά πανεπιστήμια, αλλά και σε κολλέγια και –γιατί όχι– και σε ιδιωτικά πανεπιστήμια. Έχουμε πήξει στην Ελλάδα από πτυχιούχους εκπαιδευτικούς χωρίς που δουλεύουν ως ταξιτζήδες. Άλλοι τόσοι είναι άνεργοι. Υπάρχουν τόσοι και τόσοι Έλληνες καθηγητές σε ξένα πανεπιστήμια. Θα είχαν μια ευκαιρία να επιστρέψουν και να διδάξουν (στα αγγλικά) στην ιδιαίτερη πατρίδα τους.
– Υπηρεσίες υποστήριξης ηλικιωμένων Ευρωπαίων στην Ελλάδα. Η Ελλάδα είναι όντως η «Φλόριντα της Ευρώπης». Στο μέλλον όλο και περισσότεροι ηλικιωμένοι Ευρωπαίοι συνταξιούχοι θα την επιλέξουν ως τον τόπο για να περάσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους. Θα αγοράσουν εξοχικά και θα μείνουν μόνιμα στη χώρα μας, ζώντας με συντάξεις που για μας φαντάζουν ήδη παχυλές. Όλοι αυτοί χρειάζονται υπηρεσίες υποστήριξης, αποκατάστασης και υγείας. Δεκάδες χιλιάδες Έλληνες ειδικοί και εταιρείς θα μπορούσαν να τις προσφέρουν.
– Κέντρο Ανθρωπιστικού Πολιτισμού. Η Ελλάδα δεν είναι η κοιτίδα της δημοκρατίας, της φιλοσοφίας και των ανθρωπιστικών επιστημών; Ας εκμεταλλευτούμε αυτό το ισχυρό ιστορικό brand name κτίζοντας μια νέα ταυτότητα, που θα εκμεταλλεύεται αυτόν τον «πολιτιστικό πλούτο». Όχι απλά «πολιτιστικός τουρισμός» με επισκέψεις σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους. Μιλάμε για δημιουργία ινστιτούτων κλασικής παιδείας (που θα παρέχουν μετεκπαίδευση), συνέρδρια, φεστιβαλ και εκθέσεις όλο το χρόνο και παντού στην Ελλάδα.
● Οικονομικό μοντέλο αποτελεσματικό κι ευέλικτο, χωρίς γραφειοκρατία, διαφθορά και αγκυλώσεις συντεχνιακού τύπου. Ένα μοντέλο που θα εξασφαλίζει ένα υψηλό βιοτικό επίπεδο, το οποίο θα ανταποκρίνεται στο επίπεδο της παραγωγής και όχι στη δυνατότητα κατανάλωσης.
Αυτά σημείωσα πάνω κάτω, έτσι ως αρχική «τροφή για σκέψη». Δεν είμαι τεχνοκράτης, ούτε πολιτικός για να αποσκοπώ σε κάποιο συμφέρον. Είναι απλά οι σκέψεις ενός Έλληνα πολίτη που ανησυχεί βαθιά για το μέλλον της πατρίδας του. Γιατί γνωρίζω πως όσο βαθαίνει η ύφεση, άλλο τόσο ρηχαίνει η αισιοδοξία και η πίστη του ελληνικού λαού στην ανάκαμψη, στο μέλλον. Όμως έχουμε μέλλον. Δεν έχουμε ακόμη ηττηθεί και ούτε πρόκειται. Στο χέρι μας είναι να διεκδικήσουμε το μέλλον που θέλουμε για τον εαυτό μας και να μην αφήσουμε στους άλλους να μας επιβάλλουν ένα μέλλον που θα ήθελαν εκείνοι για μας.
● Οικονομικό μοντέλο αποτελεσματικό κι ευέλικτο, χωρίς γραφειοκρατία, διαφθορά και αγκυλώσεις συντεχνιακού τύπου. Ένα μοντέλο που θα εξασφαλίζει ένα υψηλό βιοτικό επίπεδο, το οποίο θα ανταποκρίνεται στο επίπεδο της παραγωγής και όχι στη δυνατότητα κατανάλωσης.
Αυτά σημείωσα πάνω κάτω, έτσι ως αρχική «τροφή για σκέψη». Δεν είμαι τεχνοκράτης, ούτε πολιτικός για να αποσκοπώ σε κάποιο συμφέρον. Είναι απλά οι σκέψεις ενός Έλληνα πολίτη που ανησυχεί βαθιά για το μέλλον της πατρίδας του. Γιατί γνωρίζω πως όσο βαθαίνει η ύφεση, άλλο τόσο ρηχαίνει η αισιοδοξία και η πίστη του ελληνικού λαού στην ανάκαμψη, στο μέλλον. Όμως έχουμε μέλλον. Δεν έχουμε ακόμη ηττηθεί και ούτε πρόκειται. Στο χέρι μας είναι να διεκδικήσουμε το μέλλον που θέλουμε για τον εαυτό μας και να μην αφήσουμε στους άλλους να μας επιβάλλουν ένα μέλλον που θα ήθελαν εκείνοι για μας.
Ο Γιώργος Στάμκος (stamkos@post.com) είναι συγγραφέας, δημοσιογράφος και δημιουργός του εναλλακτικού περιοδικού Ζενίθ (www.zenithmag.wordpress.com)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου