Η υπέρβαση της προσωπικής ιστορίας

Δεν χρειαζόμαστε μια αφήγηση για να ζήσουμε. Δεν χρειαζόμαστε μια ιστορία -την ιστορία της ζωής μας- για να λειτουργήσει το σώμα, να δημιουργηθούν οι πρακτικές σκέψεις και να εκφραστούν ελεύθερα τα συναισθήματα.

Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα της ανθρωπότητας εδώ και χιλιάδες χρόνια. Έχει χαθεί η αναγνώριση του παρόντος ως το μοναδικό αληθινό και αιώνιο πλαίσιο μέσα στο οποίο συμβαίνουν όλες οι πρόσκαιρες και μεταβαλλόμενες εμπειρίες.

Νομίζουμε ότι τα πλαίσια μέσα στα οποία λειτουργούμε διαμορφώνονται από τις σκέψεις, ενώ "η ιστορία της ζωής μας" είναι το μεγαλύτερο ψέμα. Είναι οι ρόλοι, οι ταυτότητες (εθνικές, θρησκευτικές, επαγγελματικές, ψυχολογικές, κ.ά.) και η αυτοεικόνα. Δεν μπορεί να υπάρξει ποιοτικός προσδιορισμός ενός χαρακτήρα χωρίς ιστορία, δηλαδή χωρίς σκέψεις που να αναμασάνε το περιεχόμενο της μνήμης ξανά και ξανά.

Η υπέρβαση του εαυτού είναι η υπέρβαση της ιστορίας μας, της προσωπικής ιστορίας του κάθε σώματος που έχει καταγραφεί στη μνήμη του εγκεφάλου. Και ως γνωστόν, στη μνήμη δεν καταγράφονται τα αντικειμενικά γεγονότα, αλλά οι ερμηνείες τους, όσο διαστρεβλωτικές και αν είναι.

Η υπέρβαση της προσωπικής ιστορίας δεν είναι ένα συχνό φαινόμενο και δεν μπορεί να γίνει κατανοητό από έναν νου που δεν έχει μάθει να σιωπά. Υπερβαίνω την ιστορία μου σημαίνει ξέρω τι είμαι και ξέρω ότι αυτό που είμαι δεν έχει ταυτότητα, δεν έχει ρόλους, δεν έχει αυτοεικόνα.

Ούτε το σώμα έχει ταυτότητες, ρόλους και αυτοεικόνα. Όλα αυτά επιβάλλονται στο σώμα από τις σκέψεις. Γι' αυτό το σώμα είναι πολύ πιο κοντά στην πραγματικότητα απ' ό,τι είναι οι σκέψεις. Οι σκέψεις δεν γνωρίζουν όρια όταν είναι προϊόντα ενός νου που δεν έχει μάθει να υπακούει στη γνώση που προέρχεται από την παρατήρηση. Γι' αυτό η αυτογνωσία διαφέρει από τη φιλοσοφία, ακόμα και από την ψυχολογία. 

Στη φιλοσοφία τίποτα δεν περιορίζει τη δημιουργία νέων εννοιών και σχημάτων λόγου. Αρκεί ένας νους να μάθει να χειρίζεται τις λέξεις και τις έννοιες. Στην ψυχολογία τίποτα δεν αποτρέπει τους ψυχολόγους να χρησιμοποιούν εκφράσεις όπως "να αγαπάς τον εαυτό σου" χωρίς να ορίζουν πού είναι αυτός που αγαπάει και πού είναι ο εαυτός του, ή "μέσα σου θα βρεις την ασφάλεια που ψάχνεις έξω" χωρίς να ορίζουν πού είναι αυτός στον οποίο απευθύνονται, πού είναι το μέσα του και πού είναι το έξω.

Η υπέρβαση της προσωπικής ιστορίας δεν γίνεται από τη μια μέρα στην άλλη και απαιτεί καθημερινή εξάσκηση της προσοχής (μέσω του διαλογισμού), αλλά και βαθιά κατανόηση για το πώς λειτουργεί το σύστημα της παρατήρησης (ποιος παρατηρεί, πού είναι ο παρατηρητής, τι σημαίνει παρατηρώ, πού είναι τα παρατηρούμενα, κ.ά).

Η υπέρβαση της προσωπικής ιστορίας είναι αυτό που όλοι αποφεύγουμε, ενώ ταυτόχρονα επιθυμούμε να απαλλαγούμε από συνήθειες και συμπτώματα που έχουν τις ρίζες τους στο παρελθόν και συνδέονται άρρηκτα με τη διαμόρφωση του εαυτού. Η αλλαγή είναι αδύνατη όσο ο εαυτός δεν αμφισβητείται, δηλαδή δεν αμφισβητούνται οι σκέψεις που τον δημιουργούν. Και για να αμφισβητηθούν αυτές οι σκέψεις, πρέπει πρώτα να αναγνωριστούν ως σκέψεις, δηλαδή πρέπει να προηγηθεί η εξάσκηση στην παρατήρηση.

Νίκος Μπάτρας

Πηγή: www.aytepignosi.com